Δασικές Πυρκαγιές
Πληροφορίες
Περιεχόμενο Μαθήματος
Σκοπός μαθήματος
Κατανόηση του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών και ανάλυση των παραγόντων που το συνθέτουν (φυσικοί, μετεωρολογικοί και ανθρωπογενείς παράγοντες). Γνώση των τρόπων διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, των τακτικών κατάσβεσης και κατανόηση πολιτικών στην αντιμετώπιση κρίσεων.
Εκπαιδευτικοί στόχοι και αναμενόμενες δεξιότητες
Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:
· Γνωρίζουν και κατανοούν το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών.
· Μπορούν να αντιληφθούν και να αξιολογήσουν την βαρύτητα των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και πως αυτοί διαφοροποιούνται κατά χρόνο και τόπο.
· Να διαθέτουν γνώσεις που θα τους βοηθήσουν επαγγελματικά στην πρόληψη, την κατάσβεση δασικών πυρκαγιών και διαχείριση ατόμων σε κρίση.
Τρόπος διδασκαλίας
4α. Διαλέξεις 60%
4β. Ασκήσεις – Εργαστήρια 40%
Πρόγραμμα διαλέξεων
Εβδομάδα Θεματική Ενότητα Διαλέξεων
1η Εισαγωγή στο φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών. Αναφορά στις δασικές πυρκαγιές στον κόσμο και στις μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές της χώρας μας. Συχνότητα των Δασικών Πυρκαγιών στη διάρκεια του έτους και κατανομή τους κατά γεωγραφικό διαμέρισμα.
2η Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα (στατιστικά στοιχεία). Αριθμός και καιγόμενη έκταση. Συχνότητα των δασικών πυρκαγιών στη διάρκεια του χρόνου. Συχνότητα πυρκαγιών στη διάρκεια της εβδομάδας. Έναρξη πυρκαγιών στη διάρκεια του 24/ώρου. Ανάλυση των αιτιών των δασικών πυρκαγιών. Κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές συνθήκες και δασικές πυρκαγιές. Χρόνος από την έναρξη της πυρκαγιάς έως το χρόνο έναρξης της κατάσβεσης της πυρκαγιάς. Απασχόληση προσωπικού και μηχανών στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών.
3η Επίδραση των πυρκαγιών και βλάβες σε ανθρώπους, σπίτια και περιουσιακά στοιχεία. Μέτρα προφύλαξης σπιτιών από τις πυρκαγιές. Επίδραση και βλάβες των δασικών πυρκαγιών στη φυτοκοινωνική ένωση (Climax). Επίδραση στη μικροχλωρίδα και μικροπανίδα. Ωφέλιμες επιδράσεις των πυρκαγιών.
4η Απογραφή, Μέτρηση, και χαρτογράφηση της καύσιμης δασικής ύλης. Είδη Δασικών Πυρκαγιών. Οικολογία και Πυρκαγιές Δασικών Ειδών και Φυτοδιαπλάσεων στην Ελλάδα.
5η Συμπεριφορά και ιδιότητες της φωτιάς. Ένταση της φωτιάς. Υγρασία της καύσιμης ύλης. Εκτίμηση του κινδύνου πυρκαγιάς. Μετρητές κινδύνου Πυρκαγιάς.
6η Μετεωρολογικοί παράγοντες και δασικές πυρκαγιές
7η Διαχείριση δασικών πυρκαγιών - Πρόληψη δασικών πυρκαγιών. Αιτίες έναρξης των δασικών πυρκαγιών. Εκπαίδευση προσωπικού. Εξυπηρέτηση και φιλία με περιοίκους, εργαζομένους, επισκέπτες, κ.λ.π. Τιμωρία των ενόχων.
8η Ανίχνευση δασικών πυρκαγιών. Ευαισθητοποίηση των πολιτών και εθελοντισμός.
9η Διαχείριση δασικών πυρκαγιών - Ελάττωση κινδύνου. Δρόμοι και αντιπυρικές ζώνες. Αντιπυρικές ζώνες (λωρίδες) ή γυμνές από βλάστηση ζώνες. Αντιπυρική γραμμή. Υπολείμματα υλοτομιών.
10η Διαχείριση και διευθέτηση της καύσιμης δασικής ύλης. Προδιαγραμμένο (ελεγχόμενο) κάψιμο.
11η Είδος δάσους ή καιγόμενης βλάστησης και κατάσβεση πυρκαγιών. Ουσίες και κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Εργαλεία, μηχανήματα και προσωπικό που χρησιμοποιούνται στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Προσωπικό, μηχανές και μέσα κατάσβεσης των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα.
12η Κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών στην πράξη. Οργάνωση δασοπυροσβεστών. Μέθοδοι κατάσβεσης πυρκαγιών. Αρχές πρώτης προσβολής. Τρόποι κατάσβεσης των πυρκαγιών μικρών και μεγάλων.
13η Τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών. Χρησιμοποίηση Δασοπυροσβεστών
Πρόγραμμα εργαστηρίων
Εβδομάδα Θεματική Ενότητα Εργαστηρίων
1η Η ανάπτυξη της φωτιάς. Καύση και ανάφλεξη. Καπνός. Συμπεριφορά και ιδιότητες της φωτιάς. Ένταση της φωτιάς.
2η Μεταφορά θερμότητας. Η ανάπτυξη της δασικής πυρκαγιάς. Μικρές και μεγάλες δασικές πυρκαγιές. Διαφορές και ομοιότητες από πυρκαγιές σε κτίρια.
3η Μέτρα προφύλαξης σπιτιών και προστασίας των πολιτών από τις δασικές πυρκαγιές.
4η Απογραφή, μέτρηση, και χαρτογράφηση της καύσιμης δασικής ύλης.
5η Μετεωρολογικοί παράγοντες και δασικές πυρκαγιές. Υγρασία της καύσιμης ύλης και μέτρηση αυτής.
6η Εκτίμηση του κινδύνου πυρκαγιάς. Μετρητές κινδύνου Πυρκαγιάς.
7η Ανίχνευση δασικών πυρκαγιών. Τρόπος αναγγελίας μιας φωτιάς. Ευαισθητοποίηση των πολιτών και εθελοντισμός.
8η Διαχείριση και διευθέτηση της καύσιμης δασικής ύλης. Προδιαγραμμένο (ελεγχόμενο) κάψιμο.
9η Προσωπικό κατάσβεσης - εκπαίδευση και οργάνωση του Διαχείριση πληροφοριών.
10η Επιδράσεις της πυρκαγιάς στον άνθρωπο (καυσαέρια, καπνός, φλόγες και θερμότητα). Μέτρα προστασίας. Πρώτες βοήθειες.
11η Μέθοδοι κατάσβεσης πυρκαγιών.
12η Εργαλεία, μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Οργάνωση των τηλεπικοινωνιών και μηχανικών μέσων προστασίας.
13η Εναέρια μέσα κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών.
Βοηθήματα
Εύδοξος
Βιβλίο [7945]: Δασικές Πυρκαγιές 1900-2000, Καϊλίδης Δ., Καρανικόλα Π.
Βιβλίο [22768961]: Πυρο-Μετεωρολογία και Συμπεριφορά Δασικών Πυρκαγιών σε ένα Μεταβαλλόμενο Κλίμα., Καλαμποκίδης Κ., Ηλιόπουλος Ν., Γλιγλίνος Δ.
Βιβλίο [8808]: Μαθαίνοντας να ζούμε με τις Δασικές Πυρκαγιές, Παύλος Κωσταντινίδης
Συμπληρωματικό βοήθημα στο μάθημα αποτελεί το βιβλίο Δασικές Πυρκαγιές και Κοινωνία, Ταμπάκης Σ., Καρανικόλα Π. Διατίθεται στην ιστοσελίδα http://utopia.duth.gr/~stampaki/files/Forest_Fires.pdf
Ανθρώπινο Δυναμικό
Διδάσκοντες: Καρανικόλα Παρασκευή και Ταμπάκης Στυλιανός
Τρόποι αξιολόγησης / εξέτασης
Αξιολόγηση φοιτητών
Υποχρεωτικά εργαστήρια: Όχι
Προσωπικές - Ομαδικές εργασίες: Ναι (προαιρετικά)
Ενδιάμεση Αξιολόγηση: Όχι
Τελική εξέταση (Γραπτή – Προφορική): Ναι
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Διδακτικές μονάδες 5 (ECTS)
θεωρία: 3 Εργαστήρια/Ασκήσεις: 2 Διδακτικές μονάδες: 5
