Κοινωνική Εργασία στις Εξαρτήσεις

Χαραλαμπος Πουλοπουλος

Περιγραφή

Το μάθημα αυτό έχει σκοπό να παρουσιάσει τις βασικές έννοιες και τις κυριότερες προσεγγίσεις στην κατανόηση του φαινομένου της εξάρτησης. Το μάθημα ξεκινά από κριτική συζήτηση των αιτιολογικών παραγόντων της εξάρτησης και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί με διαφορετικού τύπου παρεμβάσεις. Γίνεται λόγος για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων και των προσεγγίσεων πρόληψης και ιδιαίτερη αναφορά στην αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων. Παράλληλα εξετάζονται βασικές έννοιες όπως η πρόωρη εγκατάλειψη της θεραπείας, η υποτροπή και η πρόληψη της υποτροπής, τα στάδια της αλλαγής από την κατάχρηση ουσιών στην απεξάρτηση, η κινητοποίηση για θεραπεία, ο θεραπευτικός σχεδιασμός, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας και ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου στην πρόληψη της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών καθώς και οι παρεμβάσεις στην κοινότητα.

Ενότητες

Γίνεται ανάλυση των αιτιολογικών παραγόντων της χρήσης και της εξάρτησης με αναφορά στις βιολογικές και έμφαση στις ψυχοκοινωνικές προσεγγίσεις.

Αναφέρονται τα εργαλεία και οι τρόποι διάγνωσης της εξάρτησης και αναλύεται ο θεραπευτικός σχεδιασμός με βάση το στάδιο κινητοποίησης για θεραπεία και τα βήματα για την επίτευξη της απεξάρτησης.

Συζητώνται οι διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις με αναφορά στα προγράμματα εξωτερικής παρακολούθησης, στα  προγράμματα μείωσης της βλάβης και υποκατάστασης  και με ιδιαίτερη έμφαση στο μοντέλο των θεραπευτικών κοινοτήτων.

Αναλύονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ατομικών και ομαδικών θεραπευτικών προσεγγίσεων και περιγράφονται οι ομάδες αυτο-βοήθειας και αλληλο-βοήθειας και η εξέλιξη των θεραπευτικών κοινοτήτων στις διάφορες χώρες

Διαφοροποιούνται  οι όροι αποτοξίνωση, απεξάρτηση, κοινωνική ένταξη με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τις δυσκολίες επίτευξης. Περιγράφονται οι μέθοδοι και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στις θεραπευτικές κοινότητες

Περιγράφεται το ιδιαίτερο στάδιο εμπλοκής με τη χρήση ουσιών στην εφηβεία και η σύνδεση αυτής με την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και η εμφάνιση παραβατικής συμπεριφοράς.

Αναλύονται τα στάδια της αλλαγής από την εξάρτηση στην απεξάρτηση, η σημασία της συνέντευξης κινητοποίησης για ένταξη σε θεραπεία και οι περιπτώσεις ολίσθησης και υποτροπής.

Δίνεται ο ορισμός της υποτροπής αλλά και της πρόληψης της υποτροπής ενώ αναλύεται η σημασία του δικτύου κοινωνικής στήριξης και αλληλεγγύης.

Αναφέρονται οι έννοιες της αξιολόγησης, αποτίμησης και αποτελεσματικότητας των θεραπευτικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων με έμφαση στην πρόωρη εγκατάλειψη της θεραπείας και στο κόστος-όφελος κάθε προσέγγισης.

Αναλύεται ο ρόλος της οικογένειας στην εμφάνιση της εξάρτησης αλλά και η αξία της παρέμβασής της στη θεραπεία απεξάρτησης. Αναφέρεται η σημασία των παράλληλων και ανεξάρτητων προγραμμάτων οικογένειας όπως και ο ρόλος των γονέων.

Περιγράφονται τα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης στο σχολείο και στην κοινότητα και οι παρεμβάσεις στο επίπεδο των γονέων, των εκπαιδευτικών και των μαθητών όπως και στο επίπεδο της πολιτικής του σχολείου στην αντιμετώπιση περιστατικών χρήσης.

Αναλύεται ο ρόλος του κοινωνικού λειτουργού στην πρόληψη, θεραπεία και κοινωνική ένταξη των απεξαρτημένων. Επίσης διερευνάται το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης στον τομέα των εξαρτήσεων.

Ημερολόγιο