Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, Α΄Εξάμηνο (ΑΕΦ101) (KOM04191)

Τίτλος μαθήματος

Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας –Θεματογραφία

Κωδικός μαθήματος

Τύπος μαθήματος

Υποχρεωτικό

Κατ’ επιλογήν

Χ

Επίπεδο μαθήματος

1^ος

Κύκλος

2^ος Κύκλος

3^ος

Κύκλος

Υποεπίπεδο

Χ

Έτος σπουδών

1οέτος σπουδών

Τρίμηνο/εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται

Χειμερινό Εξάμηνο

Αριθμός πιστωτικών μονάδων

5

Όνομα διδάσκοντα/διδασκόντων

Σμαρώ Νικολαΐδου

Μαθησιακάαποτελέσματαμαθήματος

·         Τομάθημαεισάγειτουςφοιτητέςστηνεπιστημονικήπροσέγγισητηςαρχαίαςελληνικήςγλώσσαςκαιλογοτεχνίας.

·         Προσφέρει ενδελεχή γνώση της τυπολογίας, της ετυμολογίας και της σύνταξης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με τη διδασκαλία επιλεγμένων κειμένων της  αρχαίας αττικής πεζογραφίας και διδάσκει τους τρόπους της δόκιμης νεοελληνικής μετάφρασης των αρχαίων κειμένων.

·         Προσφέρει παράλληλα μια χρονολογική επισκόπηση της ιστορίας της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας από τα πρώτα φανερώματά της ως την ύστερη ελληνιστική εποχή με έμφαση στη σχέση των λογοτεχνικών ειδών με το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτισμικό πλαίσιο της καθεμίας εποχής καθώς και τους όρους και τους τρόπους δημιουργίας (αλληλεπιδράσεις και διαφορές των λογοτεχνικών ειδών).

Τύπος διδασκαλίας[1]

Δια ζώσης

Εξ αποστάσεως

Συνδυασμός

Χ

Προαπαιτούμενα και συναπαιτούμενα  μαθήματος

·         Πολύ καλή γνώση της Γραμματικής και του Συντακτικού της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας..

Συνιστώμενα κατ’ επιλογήν στοιχεία προγράμματος ^[2]

·         ΥΑΕΦ 142 (Αρχαία Ελληνική Γλώσσα: Ευθύ-Αντίστροφο Κείμενο), 3o/4ο έτος σπουδών, εαρινό εξάμηνο.

Περιεχόμενα μαθήματος

1.       α. Θέματα φθογγολογίας, τυπολογίας και ετυμολογίας της αρχαίας ελληνικής.

β. Επική ποίηση: Όμηρος.

2.       α. Σύνθεση των λέξεων.

β. Ησίοδος.

3.       α. Η δομή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας – Η θεμελιακή διάκριση Όνομα και Ρήμα.

       β. Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση (Ελεγεία, Ίαμβος, Λυρικό  

        Μέλος, Χορική Ποίηση)

4.       α. Απαρέμφατο και μετοχή (η αντιστοιχία της μετοχής με την πρόταση-Ασκήσεις μετατροπής της μετοχής σε δευτερεύουσα πρόταση και της πρότασης σε μετοχή).

        β. Η γέννηση του πεζού Λόγου: Ίωνες Φιλόσοφοι και 

        Λογογράφοι.    

5.       α. Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις – Ευθύς και πλάγιος λόγος.

       β. Ιστοριογραφία: Ηρόδοτος.

6.       α. Σύνδεσμοι.

       β. Σοφιστές και Θουκυδίδης.

7.       α. Δευτερεύουσες προτάσεις I.

      β. Ο αιώνας του δράματος (5ος π.Χ.)  – Η γένεση της  

      τραγωδίας.

8.       α. Δευτερεύουσες προτάσεις II.

      β. Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης.

9.       α. Δευτερεύουσες προτάσεις III.

β. Αρχαία Κωμωδία: Αριστοφάνης.

10.   α. Δευτερεύουσες προτάσεις IV.

      β. Ο αιώνας του πεζού λόγου (4ος π.Χ.) – Ρητορική.

11.   α. Δευτερεύουσες προτάσεις V.

β. Φιλοσοφία: Πλάτων και Αριστοτέλης.

12.   α. Το μεταφραστικό πρόβλημα της αρχαίας ελληνικής.

       β. Η υποχώρηση της ποίησης και του δράματος κατά τον 

        4ο αι. π.Χ. – Νέα Κωμωδία

13.   α. Εισαγωγικά στοιχεία στη μελέτη του κριτικού υπομνηματισμού των αρχαίων κειμένων.

β. Τα λογοτεχνικά είδη της ελληνιστικής εποχής.

 1. Ποίηση: Ύμνοι, Ειδύλλια/μίμοι, Επιγράμματα.

       2. Πεζός Λόγος: Δεύτερη Σοφιστική, Αττικιστές.

Απαιτούμενη μελέτη

• Συγγράμματα:

1) F. Montanari, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, Δ. Ιακώβ και Α. Ρεγκάκος (επιμ.), Θεσσαλονίκη 2008 (UniversityStudioPress).

2) A. Lesky, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, μτφρ. Α. Τσοπανάκης, Θεσσαλονίκη 2008 (Αφοι Κυριακίδη).

• Άλλη προτεινόμενη βιβλιογραφία:

1. E. Schwyzer, Η Σύνταξη της  Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, μτφρ. Γ. Παπατσίμπας και Π. Χαιρόπουλος, Αθήνα ⁴2010 (Παπαδήμας).

2. F. Montanari, Σύγχρονο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής, Αθήνα 2013 (Παπαδήμας).

3. Β. Γ. Μανδηλαράς, Δομή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 1998 (Καρδαμίτσας).

4. B. G. Hofmann, Ετυμολογικό Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής, μτφρ. Α. Παπανικολάου, Αθήνα 2009 (Παπαδήμας).

5. Μ. Οικονόμου, Γραμματική της αρχαίας ελληνικής, Θεσ/νίκη 2001 (Ίδρυμα Μ.  Τριανταφυλλίδη).

6. P. Easterling και B. M. W. Knox, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, μτφρ. Ν. Κονομής, κ.ά.,Αθήνα 2008 (Παπαδήμας).

7. S. Said, κ.ά., Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, τόμ. Α, μτφρ. Γ. Ξανθάκη κ.ά, Αθήνα 2004, (Παπαζήσης).

8. H.-G. Nesselrath, Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία. τόμ. Α΄ Αρχαία Ελλάδα, Δ. Ιακώβ και Α. Ρεγκάκος (επιμ.), Αθήνα 2003 (Παπαδήμας).

9. Ι. Ν. Καζάζης, Αρχαιοελληνικός Πεζός Λόγος. Προλεγόμενα στην τέχνη της γραφής του, Θεσσαλονίκη 2002 (Ζήτης).

10. Ι. Κακριδής, Το μεταφραστικό πρόβλημα, Αθήνα ¹1948 (Ίκαρος).

11. Μ. West, Κριτική των κειμένων και τεχνική των εκδόσεων, μτφρ. Γ. Παράσογλου, Αθήνα 1989 (Δαίδαλος-Ζαχαρόπουλος).

12. Πλάτων, Απολογία Σωκράτους, μτφρ. Γ. Μανουσόπουλος, Αθήνα 2009 (εκδ. Παπαζήση)

13. Πλάτων, Απολογία Σωκράτους, μτφρ. Ν. Τζιράκης, Αθήνα (εκδ. Πατάκης)

14. Πλάτων, Απολογία Σωκράτους, μτφρ. Α. Σαμαράς, Θεσ/νίκη (εκδ. Ζήτρος)

15. E. Wilson, Ο Θάνατος του Σωκράτη, μτφρ. Δ. Φιλιπποπουλίτης-Ν. Χατζηδιάκου, Αθήνα 2011

Προσχεδιασμένες δραστηριότητες μάθησης και διδακτικές μέθοδοι

To μάθημα αυτό θα έχει τη μορφή σεμιναριακού μαθήματος. Απαραίτητη η προετοιμασία και η ενεργός συμμετοχή των φοιτητών.

Μέθοδοι και κριτήρια αξιολόγησης

• Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου.

• Στην αξιολόγηση της γραπτής εξέτασης θα συνεκτιμηθούν:

–Η ικανότητα των φοιτητών για ακριβή αλλά δόκιμη νεοελληνική μετάφραση.

–Η ικανότητα συντακτικού μετασχηματισμού του αρχαίου ελληνικού λόγου.

–Η ικανότητα χειρισμού του αρχαίου τονικού συστήματος,

–Η αναγνώριση και (μεταφραστική) αξιοποίηση του ετυμολογικού περιεχομένου των λέξεων

–Η εμπέδωση της χρονολογικής θέσης των γραμματειακών ειδών της αρχαιότητας

–Η κατανόηση του περιεχομένου, των όρων διαμόρφωσης και των αλληλεπιδράσεων των διαφορετικών ειδών.

Γλώσσα διδασκαλίας

Ελληνική