Κατανάλωση, Υλικός Πολιτισμός και Μουσειακή Εκπαίδευση

«Κατανάλωση, υλικός πολιτισμός και μουσειακή εκπαίδευση»

Διδάσκουσα: Βασιλική Κράββα

Ο λόγος περί κατανάλωσης είναι στην ουσία του λόγος πολιτισμικός εφόσον μέσα από αυτόν αποκαλύπτονται οι πολιτισμικοί κώδικες, τα όρια, τα περιθώρια, οι αποκλεισμοί αλλά και οι πολιτισμικές συνάφειες, και συναρτήσεις.  Η κατανάλωση μετωνυμικά χρησιμοποιείται συχνά για να εκφραστεί η σχέση μας με τα πράγματα και τις συνθήκες. Καταναλώνω σημαίνει συναινώ, συμμορφώνομαι αντιδρώ, ανθίσταμαι, απορρίπτω. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση μπορεί να αναγνωσθεί ως στάση και επιλογή, η οποία απαντά σε πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές σχέσεις και εξαρτήσεις. Τα πράγματα και η ύλη μέσα από αυτό το θεωρητικό πρίσμα βγαίνουν από την υποστασιοποίηση και την αντικειμενοποίηση, χαράζουν διαδρομές και συνδιαμορφώνουν πολιτισμικές ανταλλαγές. Η δε κατανάλωση αναδύεται ως μια πολιτικά φορτισμένη έννοια που προβληματοποιεί την α-πολιτική ανάγνωση του υλικού πολιτισμού και συλλήβδην της υλικότητας και καθιστά ορατές πολιτικοποιημένες εκδοχές και αναγνώσεις της καθημερινότητας. Μέσα από αυτή την οπτική το μάθημα εξετάζει τις ποικίλες επιστημολογικές και μεθοδολογικές διαδρομές των πραγμάτων στην ανθρωπολογία και εστιάζει στην τέχνη, τον χώρο, το ένδυμα αλλά και την τροφή ως «τόπους» όπου συντίθενται κοινωνικές πραγματικότητες και αμφισβητούνται κοινωνικά όρια και στερεοτυπικές αντιλήψεις. «Αντικείμενα» τα οποία χρήζουν αποκωδικοποίησης αποτελούν και τα μουσεία: η μουσειακή αναπαράσταση και η διάσωση της πολιτισμικής κληρονομιάς που επιτελείται αναδεικνύονται σε μείζονα ζητήματα που αφορούν τόσο την ανθρωπολογία, όσο και την εκπαιδευτική πολιτική. Το μάθημα μέσα από παραδείγματα θα εστιάσει σε ζητήματα πολιτισμικής διαχείρισης αλλά και στον εκπαιδευτικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το σύγχρονο μουσείο.

Βασικά εγχειρίδια:

Γιαλούρη Ελεάνα(επιμ.), 2012, Υλικός πολιτισμός. Η ανθρωπολογία στη χώρα των πραγμάτων, Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Νάκου, Ε, 2001, Μουσεία: εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμός. Από τη σκοπιά της θεωρίας του υλικού πολιτισμού, της μουσειολογίας και της μουσειοπαιδαγωγικής, Αθήνα: Νήσος

Οικονόμου Ανδρομάχη, 2014, Υλικός Πολιτισμός: Θεωρία, Μεθοδολογία, Αξιοποίηση, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση