Ανθρωπολογία της κοινωνικής μνήμης

1.       Ανθρωπολογία της κοινωνικής μνήμης (ΥΕΕ – χειμερινό εξάμηνο)

Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση από τη μεριά των φοιτητών της αναγκαιότητας για μια διεπιστημονική προσέγγιση από την Ιστορία και την Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία του ζητήματος της μνήμης. Η μνήμη σε όλες της τις εκδοχές, ως στοιχείο ανασύστασης του παρελθόντος, συγκροτείται κοινωνικά, δηλαδή στο πλαίσιο μιας κοινωνικά καθορισμένης συλλογικότητας. Έτσι, όμως, το παρελθόν αναδεικνύεται σε ένα προνομιακό πεδίο μελέτης α)των κοινωνικών εντάσεων, β)των στερεοτυπικών μεθόδων απομνημόνευσης τις οποίες επιλέγουν τα συλλογικά υποκείμενα και, κυρίως, γ) των ιδεολογικά καθορισμένων μηχανισμών μέσω των οποίων μεταδίδεται η μνήμη για τα γεγονότα του παρελθόντος. Ως βασικά εννοιολογικά εργαλεία για την ανάλυση αυτών των μηχανισμών θα χρησιμοποιηθούν οι έννοιες του habitus (P. Bourdieu) και discourse (M. Foucault), ενώ θα χρησιμοποιηθούν εκτενή παραδείγματα από τη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία και την πρόσληψή της στο επίπεδο της κοινωνικής μνήμης. Το μάθημα εξετάζεται γραπτώς.

Προτεινόμενα εγχειρίδια:

·         Παπαταξιάρχης Ε. – Θ. Παραδέλλης (επιμ.), Ανθρωπολογία και Παρελθόν, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1993

·         Ρ. Μπενβενίστε – Θ. Παραδέλλης (επιμ.Π, Διαδρομές και τόποι της μνήμης. Ιστορικές και ανθρωπολογικές προσεγγίσεις, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1999.